Dekstrometorfan (DXM) & Uyku hapları
DXM, merkezi sinir sistemi (CNS) üzerinde etkili olan ve ayrıştırıcı ve bazı yatıştırıcı özelliklere sahip bir öksürük bastırıcıdır. Bazen reçetesiz satılan öksürük ve soğuk algınlığı ilaçlarında bulunur. Uyku hapları ile birlikte kullanıldığında, tehlikeli olabilecek sedasyon ve solunum depresyonu potansiyeli vardır.
DXM ve uyku hapları arasındaki etkileşim mekanizması öncelikle MSS üzerindeki kombine yatıştırıcı etkilerinden kaynaklanmaktadır. Dekstrometorfan, N-metil-D-aspartat (NMDA) reseptörüne etki eder ve uyarıcı bir nörotransmitter olan glutamatı inhibe eder. Bu, nöronal aktivitede bir azalmaya yol açar ve bu da sedasyona neden olabilir. Ayrıca, seçici olmayan bir serotonin geri alım inhibitörü gibi davranır.
Benzodiazepinler ve benzodiazepin olmayan sedatif-hipnotikler gibi uyku hapları, beyin aktivitesini azaltan ve uykuyu teşvik eden inhibitör bir nörotransmitter olan gama-aminobütirik asidin (GABA) etkilerini artırır. Uyku haplarının etki mekanizması benzodiazepinlerden farklı olsa ve DXM ile doğrudan etkileşim içermese bile, CNS depresyonu için genel vektör, istenmeyen reaksiyonları tahmin etmemizi sağlar.
DXM ve uyku haplarının kombinasyonunun yan etkileri arasında aşırı sedasyon, baş dönmesi, kafa karışıklığı, yavaş nefes alma ve hatta koma sayılabilir. Bu kombinasyonla ilişkili risklerin solunum problemleri olan, yaşlı veya başka tıbbi rahatsızlıkları olan kişilerde daha yüksek olduğunu unutmamak önemlidir.
DXM'in çeşitli uyku hapı gruplarıyla etkileşimlerini göz önünde bulundurun:
Benzodiazepinler: Temazepam, Estazolam, Triazolam, Diazepam (Valium). Kötü bir yolculukta, semptomları hafifletmeye yardımcı olmak için az miktarda benzodiazepin kullanılabilir. Ancak, bu maddelerin kombinasyonunun ataksi ve sedasyon riskini artırabileceğini ve bunun da daha yüksek dozlarda beklenmedik bir bilinç kaybına yol açabileceğini unutmamak önemlidir. Böyle bir durumda, kişi iyileşme pozisyonuna getirilmezse kusmuk aspirasyonu riski vardır. Bu nedenle, DXM kötü yolculuğunu yönetmek için benzodiazepin kullanırken dikkatli olmak çok önemlidir.
Diğer uyku hapı gruplarının çoğunda benzodiazepinlere benzer advers reaksiyonlar beklenmektedir. Aynı zamanda, kötü gidişi yönetmek için diğer uyku hapı gruplarının kullanımı daha az etkili olabilir. Diğer gruplar şunları içerir:
Benzodiazepin Olmayan Hipnotikler (Zolpidem, Eszopiclone, Zaleplon).
Melatonin Reseptör Agonistleri (Ramelteon, Tasimelteon ).
Orexin Reseptör Antagonistleri (Suvorexant).
Barbitüratlar (Fenobarbital, Pentobarbita).
Antihistaminikler: Diphenhydramine, Doxylamine. Bu gruptaki ilaçlar sitokrom P450 sistemini yükleyebilir. Yani, DXM'in işlenmesinden sorumlu olan CYP2D6 enzimi. Sonuç olarak, maddenin konsantrasyonu ve eliminasyonu zorlaşacak ve bu da ciddi advers reaksiyon risklerini artıracaktır. Solunum depresyonu, konfüzyon, kan basıncında azalma, taşikardi, uyuşukluk veya baş dönmesi, şiddetli bulantı veya kusma, kas hipertonisitesi, sinirlilik veya motor huzursuzluk ve ataksi gibi.
Bazı antidepresanlar da uykuyu desteklemede etkili olabilir (Trazodone, Doxepin). Bu durumda riskler çok daha fazladır. DXM'in antidepresanlarla birlikte kullanılması serotonin sendromu olasılığını artırabilir. Belirtilerden bazıları kafa karışıklığı, halüsinasyon, nöbet, kan basıncında aşırı değişiklikler, kalp atış hızında artış, ateş, titreme, kas spazmları, bulantı, kusma ve ishaldir. Şiddetli vakalar koma ve hatta ölümle sonuçlanabilir.
Yukarıdakiler göz önünde bulundurulduğunda, bu kombinasyonu büyük bir dikkatle tedavi etmenizi veya bazı durumlarda bu kombinasyondan her koşulda kaçınmanızı öneririz.
Last edited by a moderator: